13 Reasons Why final sezonun tüm bölümlerini aynı gün izlemek (daha doğrusu bunun için sabah 4’e dek uyanık kalmak) pek doğru bir karar değildi sanırım… Final bölümü izlememin üzerinden saatler geçti; gözlerim hala kırmızı ve şiş, çünkü ben 90 dakikalık final bölümün 90 dakikasında içli içli ağlamış feci duygusal bir insanım. Ve kızgınım.
Uyarlandığı kitaptan aldığı hikayesinin tamamını ilk sezonda anlatıp bitirmiş olan 13 Reasons Why dizisinin 2. sezon onayı almış olması bile çoğu kişi için oldukça anlamsız bir devam çabasıydı. Ama durumu biliyorsunuz, günümüz dizi sektöründe “tutmuş” bir işi mümkün olduğunca uzatmak icap ediyor… Dizi asıl hikayesini anlatmasının ardından 3 sezon daha devam etti ve 4. ve final sezonun 10 bölümünü de 5 Haziran’da yayınlayarak ekranlara veda etti.
Dürüst olmalıyım, hayatının önemli bir kısmında depresyon ve anksiyete ile mücadele etmiş bir insan olarak, 13 Reasons Why dizisini izlemek benim için hiçbir zaman kolay olmadı. Zaten dizi ilk yayınlandığı andan itibaren de psikolojik rahatsızlıklar ve intihar konusundaki tutumu açısından eleştirilere hedef oldu. Pek çok şey yazılıp çizildi ama özetle dizi gençleri intihara özendirmekle suçlandı – öyle ki (bence) intiharı tüm çıplaklığı ile olduğu gibi gösterin, ilk sezondaki oldukça vurucu intihar sahnesi Netflix tarafından kaldırıldı.
Bu noktada şunu itiraf etmem gerekiyor sanırım. İlk sezonu izlediğim sıralarda aklında intihar düşünceleri olan bir insandım, Hannah’nın intiharını izlemek bende yüzüme yediğim bir yumruk hissi uyandırdı; intihar denen şeyin fiziksel boyutu ile yüzleşmemi sağladı. Bu açıdan, hayır, beni intihara özendirdiğini ya da kendini öldürmeyi “güzellediğini” söyleyemem dizinin… Benim için durum böyleydi elbette. Böylesi hassas bir konuda, kaldı ki dizide can alıcı pek çok başka şiddet sahnesi de mevcut, herkesin aynı hissetmesi ve aynı şekilde etkilenmesi beklenemez.
Gelelim 4. sezona…
*** Yazının bundan sonraki kısmı 4. sezona dair SPOILER bilgiler içermektedir ***
13 Reasons Why 4. sezon, dizinin en az beğendiğim sezonu oldu maalesef. (Benim sıralamam 1. sezon > 3. Sezon > 2. Sezon > 4. Sezon şeklinde). Çöpe atılan karakter gelişimleri, sonuca kavuşmayan olay örgüleri, cevaplanmamış sorular… 4. sezon en az Clay kadar kafası karışık bir sezondu; arada iyi bölümler olmasına rağmen.
Final sezonun ilk bölümü olan Winter Break‘i izlediğimde ilk aklımdan geçen hikayenin nerede kaldığını pek hatırlamadığım oldu; bazı karakterlerin kim olduklarını bile hatırlamakta zorlandım. Dahası, bu ekibi özlememiştim de. “Başladık bir defa, bitirmemiz lazım” düşüncesi ile devam ettik ancak uzatılan sahneler ve aynı mevzuların sürekli tekrarlanıyor oluşu gerçekten bu sezonu izlenmez kılmış.
İlk sezondan beri biliyoruz ki Clay’in bir psikolojik rahatsızlık geçmişi var, kendisi hayaller görüyor ve gördüğü hayallerle konuşuyor. Clay bu sezon yeniden terapiye gitmeye ve bir profesyonelle görüşmeye başlamış olsa da rahatsızlığının teşhisi bir türlü konmadı – paranoid şizofreni olduğunu düşünmüştüm ben ancak Clay kendi rahatsızlığından bahsederken sadece depresyon ve anksiyeteyi dile getirdi. Bir insanın sürekli orada olmayan insanları görüp onlarla konuşuyor olması ciddi bir psikolojik rahatsızlık olsa gerek ancak dizi nedense bu konu üzerinde yeterince durmadı. Clay’in panik atak geçirdiği anların (deneyimlemiş birisi olarak) oldukça iyi yansıtıldığını düşünmekle beraber, Clay ve gördüğü hayaller konusunda çok daha net bir sonuca varmış olmayı isterdim.
İşin tuhaf tarafı bu sezon birden bire neredeyse tüm karakterlerimiz Bryce ve Monty’nin “hayaletlerini” görmeye başladılar; Tony bir ara dövüşürken karşısında kendisini gördü hatta. Bunun nasıl bir mantıkla yapıldığını anlamıyorum, bu durum öylesine anlamsızdı ki “Senior Camping Trip” bölümünde “yahu birisi bunlara acaba uyuşturucu falan mı veriyor hepsi hayaller görmeye başladı” diye düşünmedim değil. Korkarım bu durumun açıklaması basit: Justin Prentice (Bryce) ve Timothy Granaderos (Monty) için daha fazla ekran süresi istenmesi… Bu benim fikrim tabi. Keşke bu iki karakteri değil de Hannah’ı görseydik biraz daha fazla.
Clay’in zamanda atlamalar yaşaması, yaptığı ve yapmadığı şeylerden emin olamaması ve bunlarla ilgili sahnelerin çok iyi kotarıldığını düşünmekle beraber; bu konunun her bölümde tekrar tekrar üzerinde bu kadar durulmasına gerek var mıydı bilemiyorum. Beni sıktı çünkü bu tekrarlar. Şiddet olaylarının “kendinde olmayan Clay” tarafından gerçekleştirildiği az çok tahmin ediliyor olsa da, hem bu konunun üzerinde bu kadar durup hem de bu konuyu gereğince çarpıcı şekilde izleyiciye yansıtamadıklarını düşünüyorum. Güvenlik kameralarını kıran, polis arabasını ateşe veren, arkadaşı Zach’in arabasıyla son sürat giderken kaza yapıp onu orada ölüme terk eden Clay’in tüm bunlardan en ufak ceza dahi almadan “yırtması” ile ilgili ne yorum yapsam bilemiyorum.
Konusu açılmışken, Zach ve Clay’in araba kazasının hikayemiz açısından nasıl bir önemi vardı, bunu anlayabilen var mı? Dehşet bir kaza geçirdiler ve bu konu hakkında toplamda 3 cümle kuruldu? Clay o kazadan nasıl kurtuldu, nasıl oldu da yaralanmadı, ikisi de uyuşturucu kullanmış & içki içmiş olmalarına rağmen nasıl oldu da bununla ilgili dava açılmadı? O kadar çok anlam veremediğim detay var ki.
Bu sezon en çok canımı sıkan şeylerden biri de ziyan edilmiş karakter gelişimleri oldu. Örneğin Zach. Tüm sezon boyunca serseri mayın gibi dolaştı. Hayatı boyunca “en iyisi” olması için yetiştirilen bir adamın en ufak pişmanlık duymaksızın böylesi boş vermiş bir hale gelmesi, ne kadar inandırıcı? Hadi tüm geleceğini sabote etmiş olmasını bir kenara bırakalım; “Prom” bölümünde neredeyse kendinde olmayan bir kadınla sevişecek (tecavüz edecek) olmasına nasıl bir açıklama bulacağız? Bunun Zach’in karakterine aykırı olması bir yana, Hannah ve Jessica’nın yaşadıklarının ardından bu sahnenin bu dizide yer almasının anlamı neydi? Ki bu sezon benzer bir durumu Clay de yaşadı; aklı tam olarak başında değildi orasını biliyoruz da bu anı doktoruna anlatırken, erekte olduğu detayını paylaşmasının sebebini de gerçekten merak ediyorum. Bu senaryo yazarları tam olarak ne yapmak istemektedirler?
Clay tüm sezon boyunca korkunç bir haldeydi. Ve işin kötüsü hiç kendinde olmadığı her halinden belli olan ve gördüğü hayallerle konuşan Clay’in durumunu kimse bir türlü fark etmedi. Justin yardımcı olmaya çalıştı ama onu da Clay kendinden uzaklaştırdı. Ve en sonunda da Thursday bölümünde Clay çok ciddi bir sinir krizi geçirdi. Bu bölüm bence sezonun en iyisi ve aynı zamanda en rahatsız edici bölümüydü. Amerika liselerindeki silahlı saldırılar malumunuz, gençlerin bu olayları yaşamasını geçtim, bu konuda tatbikat yapmak zorunda olmaları bile korkunç. Ki bu bölümde de durumun ne kadar korkutucu olduğu çok başarılı bir şekilde işlenmişti. Bir korku filmi izliyormuşçasına gerildim, tedirgin oldum, klostrofobik hissettim. Her bakımdan çok rahatsız ediciydi.
